Tim den Besten (* 1987) is een Nederlandse tv-maker die door het stof gaat voor zijn incorrecte teksten tijdens de Gay Pride 2022. Als hij zijn vriend en collega Nicolaas ziet dansen op een van de boten in de gracht (waarop ook zwarte mensen staan), zingt hij ‘Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht’. Daags erna bekent hij onder tranen schuld op Radio 1. Hij is door de mangel gehaald in de sociale media. Klik hier voor de clip en let erop wat erin zichtbaar wordt:
- 1) mensen uiten hun woede via socials ongefilterd
- 2) het heeft fors effect op Tim: schaamte
- 3) hij benadrukt dat zijn incidentele gedrag niet zijn echte ‘ik’ weerspiegelt
Vraag: Heb je zelf wel eens het effect van iemand woede ondervonden? Deel je verhalen met elkaar.
1 Woede is een impuls om in actie te komen. Er is onrecht dat recht gezet moet worden en de woede drijft je aan tot daden. Of een persoon heeft jou of een ander beledigd en deze persoon moet snappen dat hij of zij een grens is over gegaan. En de gevolgen daarvan ondervinden. Woede heeft vaak effect (zie Tim den Besten) en zo kun je bedenken dat je woede kunt benutten tot bevordering van de komst van Gods Rijk, tot heil van de gemeente of tot geloofsgroei van de ander.
2 Een Bijbels voorbeeld van woede die tot zonde leidt, vinden wij bij David. Voordat hij koning werd, beledigde Nabal hem (1 Samuel 25,10). Hij wil deze man daarom vermoorden (25,13). Abigaïl is de wijze vrouw van Nabal. Zij slaagt erin David van mijn voorgenomen zonde te weerhouden. Dat doet zij met het oog op Davids toekomstige plaats in Gods plan (25,28 en 30).
De Heidelbergse Catechismus, ons kerkelijk leerboek, geeft woede (toorn) als voorbeeld van zonde tegen het zesde gebod: je mag niet doodslaan (vraag en antwoord 106). God verbiedt ‘afgunst, haat, toorn en wraakzucht als de wortel van deze zonde’. Daarbij verwijst het antwoord naar Jakobus 1,20 en Galaten 5,19-21.
Opdracht: Zoek met elkaar andere Bijbelse voorbeelden van woede en haar effecten; bespreek de twee verwijsteksten bij de uitleg van de Catechismus.
3 We spreken over heilige woede als het gaat over de HERE. Bij de zonde met het gouden kalf (in de woestijnperiode na de bevrijding uit Egypte) zegt Hij tot Mozes: “Houd Mij niet tegen: mijn brandende toorn zal hen verteren.” (Exodus 32,10) Mozes weet met succes de HEER toch om te praten. In Jezus Christus heeft God de woede om onze zonden op zichzelf laten neerkomen: Jesaja 53,4 en 12; 1 Timoteüs 2,6; 1 Petrus 2,24; 1 Petrus 3,18.
4 Zo komt er ruimte voor geheiligde (menselijke) woede. De emotie kan worden afgewogen tegen de belangen van Gods Rijk, de gemeente en de geloofsgroei van anderen. David komt door middel van Abigaïl tot zelfreflectie. (1 Samuel 25,33) Hij laat het aan de HEER over. Dat vertrouwen wordt beloond. (25,37) De Catechismus noemt als het tegengestelde van woede: geduld, vredelievendheid, zachtmoedigheid, barmhartigheid, vriendelijkheid. (antwoord 107)
5 ‘Wie is jouw Abigaïl?’ of ‘Voor wie ben jij Abigaïl?’ Door die vraag komen we op het spoor van het gemeenschappelijke in het ervaren van woede. Is je woede billijk ontstoken? Zo nee, laat het los. Zo ja, hoe kunnen we samen heilig verder in de strijd tegen onrecht en het kwaad in deze wereld?
Verder ter bespreking:
Citaat: “Vaak is een futiliteit genoeg om de lont aan te steken bij een leger ‘boze mensen’ waarvan we tot op dat moment vaak niets eens doorhadden dat ze effectief zo boos waren – en zijzelf misschien ook niet.” (Dirk de Wachter, Borderline Times: Het einde van de normaliteit.13 Tielt: Lannoo, 2013, 78) Dirk de Wachter noemt de volgende punten die meegewerkt hebben aan de toegenomen agressie: tv- en gamecultuur, verveling en gevoel van zinloosheid. Bespreek samen deze punten.
Kan in de wereld van de politieke en financiële macht (lokaal, nationaal, internationaal) de zachtmoedigheid en nederigheid van de Bergrede toegepast worden? Bij zoveel vertoon van zwakte pakken toch de dictators en de graaiers de macht? In die wereld moet geweld bestreden worden met geweld, onrecht met alle middelen. Bespreek dit.
Stelling: leren boos te worden is een goed en noodzakelijk onderdeel van de opvoeding tot volwassenheid. Eenmaal volwassen moet je het weer afleren. Eens, niet eens? Leg uit aan elkaar.
Waarover voel jij woede? Deel dat in de groep. Als jouw woede niet algemeen gedeeld wordt, wat betekent dat voor jouw kijk op het probleem waar jij je druk over maakt?