Instappen in de aanwijzingen voor het avondmaal in Korinte, dat doe je als je je dit belangrijke ritueel wilt toe-eigenen. Waarom zou je eraan meedoen en wat kun je ervan verwachten? We zien dat de maaltijd van de Heer ingebed was in het gelovig samenleven. En de manier van het samenleven buiten de maaltijd om doet er toe wil het sacrament iets betekenen. Zelfreflectie gevraagd.
Je kunt het gedeelte 1 Korinte 11,17-34 in vier stukken verdelen:
- Vers 17-22 over het probleem, dat rijken de armen minachten
- Vers 23-26 over de instelling van het Avondmaal door Christus
- Vers 27-32 over het onderscheiden van het lichaam
- Vers 33-34 over het wachten op elkaar bij het eten
Over vers 17-22: In Korinte hielden de leden maaltijden bij de samenkomsten. Die werden gehouden in de huizen van de leden, zie 16,19 (dus vooral bij de rijken). Tegelijkertijd vierden zij heilig Avondmaal. Daarbij wachten de rijken niet met eten op de armen. Paulus keurt dat af en zegt: zo minacht je (niet: de armen, maar) de gemeente van God. Bij de tafel van de Here is ieder gelijk.
Vraag: zijn er nu ook zulke verschillen in de kerk?
Over vers 23-26: Het Avondmaal werd ingesteld op een Joodse Paschaviering. Dan dachten de joden terug aan de bevrijding uit Egypte onder leiding van Mozes. Dat was omdat zij het volk waren van Abraham, met wie God een verbond had gesloten. Op dat feest werd een lam geslacht en gegeten. Christus is het echte lam van God. Door het gedrag van de gemeente in Korinte minachten zij ook Christus zelf.
Vraag: Vroeger dachten de mensen dat christenen kannibalen waren. Begrijp je waarom?
Over vers 27-32: De gemeente moet zichzelf testen voor de viering. Hun gedrag moet overeenkomen met de boodschap van Christus. God straft als zij daarvan afwijken. Zo wil Hij hen beterschap leren. Anders zullen zij bij het laatste oordeel omkomen.
Vraag: Kunnen wij ook zo het verband tussen zonde en ziekte zien?
Bij vers 33-34: De passage loopt uit op de opdracht om gastvrij te zijn. Dat moet je bedenken als je van huis gaat. Heb je je voldoende gegeten om in de samenkomst te kunnen wachten op de anderen? Bedenk ook dat je de gemeente niet in de problemen mag brengen door je gedrag.
Vraag: Paulus kondigt aan dat hij later in Korinte komt om alles te regelen. Wie houdt toezicht in onze gemeente?
Wat gebeurt er feitelijk als wij avondmaal vieren?
- Uitleg (preek of na de preek nog een korte inleiding op de viering). Daarbij lezen we vaak een tekst over de eerste keer, toen Jezus het vierde met zijn leerlingen, bijvoorbeeld Matteüs 26,26-29)
- Opwekking: de oproep om niet alleen te letten op brood en wijn, maar je aandacht op Christus te richten
- Gebed: over Heilige Geest brood en wijn wil laten zijn tot tekenen van het lichaam en bloed van Christus
- Brood-woord en brood breken: goed hoorbaar en zichtbaar voor iedereen
- Bekerwoord en inschenken: (idem)
- Oproep: neem, eet, gedenk, geloof dat het lichaam en bloed van Jezus gegeven tot een volkomen verzoening van al onze zonden
- Uitdelen: ik zeg er altijd bij “Lichaam van Christus (voor jou)”
- Eten en drinken
Het ideaal is dat je bij het eten en drinken bedenkt: zo echt als dit brood is, is Jezus liefde voor mij. Zo echt als ik de wijn of de druivensap proef, zo echt is Jezus’ liefde voor mij.
Waarom moet je belijdenis hebben gedaan om avondmaal te vieren? Wat kan de reden kan zijn geweest om die koppeling tussen belijden en vieren ooit te leggen?
- Je moet weten wat je doet: gewoon een stukje brood eten en een slokje nemen zonder enig benul wat de betekenis ervan is, dan kan de bedoeling niet zijn. Je moet op z’n minst een beetje snappen wat er gebeurt.
- Je moet het geloven. Als er gasten in de kerkdienst zijn die simpelweg niet in Jezus geloven, dan is het beter dat zij niet meevieren. Je doet mee, omdat je gelooft dat Jezus redt.
- In 1 Korinte 11,26 staat dat je bij het vieren de dood van de Heer ‘verkondigt’: “Dus altijd wanneer u dit brood eet en uit de beker drinkt, verkondigt u de dood van de Heer totdat Hij komt.” Dat veronderstelt ook dat je gelooft.
- Je moet een zekere mate van verantwoordelijkheid hebben voor eigen leven.
Al met al de conclusie: de leeftijd kan lager. Ook jongere kinderen geloven en kunnen op hun niveau snappen waar het om gaat bij het avondmaal. Wel is een zekere voorbereiding nodig.
Toegift:
Heidelbergse Catechismus vraag en antwoord 81:
Vraag: Voor wie is het avondmaal van de Here ingesteld?
Antwoord: Voor hen die om hun zonden een afkeer van zichzelf hebben en toch vertrouwen dat deze hun om Christus’ wil vergeven zijn, en dat ook de overblijvende zwakheid door zijn lijden en sterven bedekt is; die ook begeren hoe langer hoe meer hun geloof te versterken en hun leven te beteren.
Maar de huichelaars en zij die zich niet van harte tot God bekeren, halen door hun eten en drinken een oordeel over zich.