Instappen in het verhaal van Zacheüs en Jezus, dat doe je als je iets wil snappen over pastoraat en de effecten ervan. Hoe past dat in het grote geheel van Gods plan, de komst van zijn Rijk? We zien hier hoe Jezus iemand individueel en persoonlijk aandacht geeft en dat typeert als ‘redden wat verloren’ is.
- het is een man die getypeerd wordt naar zijn werk en zijn financiële vermogen; aan beide zit een luchtje
- Jezus blijkt de man bij naam te kennen: er is in het verlossend werk persoonlijke aandacht voor je; je wordt gevonden zoals je bent (‘kom maar zoals je bent’, Opwekking 539)
- niet iedereen is klaar voor een face-to-face ontmoeting, en toch heb je interesse; de zoektocht naar waarheid, zin, betekenis kan je uit je huis drijven en de toeschouwersrol zoeken
- Jezus wil bij hem thuis, hij wil logeren (vers 7 ‘voor de nacht’): het gaat om levensveranderend contact: de ontmoeting met de Heer brengt een omkeer in Zacheüs’ denken en doen
- de blijdschap van Zacheus staat in contrast met de argwaan en het diskwalificerend roddelen van de omstanders: Jezus bij een zondaar in huis! Dat helpt niet een waardig imago op te bouwen
- Zacheus spreekt zijn voornemen hardop uit. Zo verbindt hij zich aan zijn verandering en laat hij zich op den duur dus controleren.
- stel dat Jezus onder de boom van Zacheüs doorgelopen was zonder omhoog te kijken…
- Jezus betoont zich werkelijk een herder van een verloren schaap. Hij bleef en blijft Zacheus beschouwen op het hoge niveau: ‘deze man is een zoon van Abraham’ (vers 9)
Denk bij dit verhaal aan de vier functies van pastoraat. Welk van de vier past bij het optreden van de Heer?
Helen
De eerste basale functie van het pastoraat is helen. Helen is het mogelijke positieve effect die een pastorale relatie heeft voor de heelwording of integratie van mensen met het oog op hun geestelijke gezondheid en hun welbevinden in de ruimste zin van het woord.
Bijstaan
De tweede basale functie is bijstaan. Bijstand is de troost en de bemoediging die mensen in moeilijke omstandigheden, als gevolg van verlies, pijn en lijden, van een pastorale relatie ondervinden. Hier gaat het om het omgaan met zaken waar men niet zomaar wat aan kan veranderen (bijvoorbeeld het verlies van een vader of moeder). De pastor helpt mensen om niet verder weg te zakken, hij troost hem of haar, hij helpt hem of haar de overgebleven krachten te mobiliseren en te hergroeperen (consolideren) en ten slotte om te werken aan een nieuw levensontwerp.
Begeleiden
De derde functie van het pastoraat is begeleiden. Begeleiden is de leiding die van een pastorale relatie kan uitgaan, waardoor mensen zich gesteund weten om op grond van hun levensovertuiging keuzes te maken en beslissingen te nemen en zo te groeien in zelfstandig geestelijk functioneren.
Verzoenen
De vierde functie is verzoenen. Verzoenen is de betekenis die een pastorale relatie kan hebben voor mensen die vervreemd zijn van elkaar, van zichzelf of van God, om tot zichzelf te komen, aanvaarding en vergeving te ervaren en zo in nieuwe relaties te leren leven.